NURİ BİLGE CEYLAN VE TAŞRA ÜÇLEMESİ: UZAK (2002)

Mahmut, boşanmış, yalnız yaşayan, İstanbul’da tutunmaya çabalayan bir fotoğraf sanatçısıdır. Yusuf, iş bulabilmek umuduyla fotoğraf sanatçısı kuzeni Mahmut’un yanına İstanbul’a gelir... Bozulan düzenleri, birbirleriyle giderek kopuklaşan ilişkileri, tutunmaya çalıştıkları hayatları ve sona ermeyen yalnızlıkları izlediğimiz, usta oyunculuklarla dolu bir film Uzak.

Ve bu filme en yakışabilecek isme sahip. Her şeyden uzaklar; kendilerinden, hayallerinden, insanlardan, sevdiklerinden, memleketlerinden...
Uzak, yalnızlığın ve kendinden uzaklaştıkça kimseye yaklaşamayan karakterlerin hikayesi.

Mahmut kendini terk etmeye, modern şehir hayatına adapte olmaya çalıştıkça yalnızlaşıyor. Annesinin hastalığını bile elinden geldiğince umursamıyor. Geri dönmek istemiyor.

Yusuf ise kasaba hayatından kopmaya çalıştıkça ve kendine bir yol çizemedikçe yalnızlaşıyor.

Yusuf toplumda çokça rastladığımız, hepimizin muadillerinden mutlaka en az bir tane tanıdığı, kolaycı, üşengeç ve yine de her şey kendiliğinden oluversin isteyen; işin kötüsü, kendinin farkında da olmayan bir tip. Mahmut’sa ömrü boyunca gayret etmiş biri. Misafirlik üç gün sürer dendiği üzere Yusuf bir süre sonra Mahmut’a batmaya başlıyor. Hatta sonu günahını almaya, ayıp etmeye kadar varıyor.

Mahmut’un Yusuf’tan hoşlanmayışının esas nedeninin özünden uzaklaşmak isteyişi diye düşünüyorum.

Yusuf’sa Mahmut gibi yaşayabilmek, özgürlüğünü elde edebilmek istiyor. Hala eski eşinin resimlerine bakarak avunan Mahmut’unsa gerçekte tutunabildiği falan yok.

Yusuf, bir ara hoşlandığı bir kızın peşinden yürürken, Gezi Parkı’na geliyorlar. Kız Gezi’de sevgilisiyle buluşuyor. Yusuf için hüsrana, benim içinse bugünlere has bir gülümsemeye sebep oldu bu.

Kıyaslayacak olursak; Uzak, Kasaba ve Mayıs Sıkıntısı’ndan daha farklı, daha eli yüzü düzgün bir film. Daha başarılı bir senaryoya, çok daha iyi bir sanat yönetimine ve sinematografiye sahip. Sese sanırım takmış durumdayım, yine vasat.

Net olarak birbirlerinin devam filmi değiller.
Devam filmiymişçesine benzerlikler taşıyor olsalar da karakterlerin isimleri farklı. (Hatta ilgisini pek kuramasam da Muzaffer Özdemir Kasaba’nın başında köyün delisini canlandırıyordu).

Üslup olarak da farklılar. Kasaba bir deneme, Mayıs Sıkıntısı bir şiir, Uzak’sa bir hikaye gibi.

Uzak'ın bir özelliği de Ercan Kesal'ı kısa da olsa ilk kez görüyor oluşumuz.

Filmin aldığı ödüllere gelirsek, 2003 yılı Cannes Film Festivali’nden Nuri Bilge Ceylan Jüri Büyük Ödülü; Mehmet Emin Toprak ve Muzaffer Özdemir de en iyi erkek oyuncu ödülleriyle dönmüşler. Yine Altın Portakal Film Festivali’nden en iyi film, yönetmen senaryo, yardımcı erkek oyuncu ödüllerini kazanan film, daha pek çok festivalden de ödüllerle dönmüş.

Taşra Üçlemesi üzerinden kısaca özetlersek, NBC, öncelikle iyi bir fotoğrafçı. Fotografik filmler çektiğini söyleyebiliriz. Daha çok sabit kamera kullanımı var. Yormayan, durumların basitçe fotoğrafını çeken, anlam yükleme çabasında olmayan, hikayeyi aktarıp geriye kalanı izleyiciye bırakan bir yönetim söz konusu.

Konuşmalarda ve tüm oyunculuklarda doğallık ön planda.

Toplumumuzun kendine has yüzlerce detayına yer vermiş.

Müzik kullanımı hemen hemen sıfır (Bu tip filmlerde televizyon ve ortamda çalınanlar haricinde genelde müzik kullanılmayışını ben de seviyorum).

Direnişin başladığı günlerde Gezi Parkı’nı ziyaret ettiği için; sanatçıların kutuplaştırılmasına ve hedef gösterilmesine tepki gösteren bildiriyi imzaladığı için; düşüncelerini korkusuzca ifade ettiği için ben Nuri Bilge Ceylan’ı daha da çok sevdim.

Bugünlerde ülkemizde yaşananlardan ötürü duyduğum can sıkıntısından ötürü yazı yazmaya uzun bir ara verdim. Bir daha da seri post vaadinde bulunmam; ne kendime güveniyorum, ne de gidişata.

Yine de eğer mümkün olursa ilerleyen günlerde Zeki Demirkubuz'un "Karanlık Üzerine Öyküler"iyle devam edeceğiz...

Güzel günler göreceğiz, güneşli günler.