Nihayet
beklenen gün geldi çattı, Oscar adayları açıklandı. Beni oldukça heyecanlandıran
bir liste söz konusu.
Leonardo
DiCaprio, Michael Fassbender, Jenniffer Lawrence, Cate Blanchett, Christian
Bale, Kate Winslet, Rachel McAdams, Mark Ruffalo, Sylvester Stallone gibi çok
sevdiğim oyuncuların aday olduğu bir yıl.
Steven Speilberg, Ridley Scott, Quentin Tarantino, David O. Russell gibi isimlerin en iyi
yönetmen dalında aday olamadığı bir yıl. Onların olmadığı bir listede Lenny
Abrahamson, Adam McKay, Tom McCarthy aday. Ödül sezonu takipçisi sinefiller ilginç bir durum değil fakat yine de üzerinde konuşulabilecek bir tablo söz konusu. Bir şeyler değişmiş
gibi gözüküyor.
Geçtiğimiz hafta American Horror Story'deki rolüyle ile Altın Küre kazanan Lady Gaga’nın The Hunting Ground belgeselindeki Till It Happens To You isimli şarkısının Oscar'a aday olduğu bir yıl.
Filmler daha
gösterime girmeden internete sızdırıldığı için küçük çapta sevinç patlamaları
yaşadığımız; ardı ardına Spielberg,
Inarritu, Tarantino filmleri izlediğimiz; ödül sezonunun yavaş yavaş
hareketlendiği güzel günler yaşıyoruz.
Yok senaryosu
sızdı, yok çekimler iptal edildi derken sonunda izleyicisiyle buluşan; sinemaseverlerin
aylardır merakla beklediği The Hateful Eight, adından da anlaşılacağı gibi
Quentin Tarantino’nun sekizinci filmi.
Kısaca konusu: Soğuğun biz
izleyenlerin bile içine işlediği bir günde kafatası avcısı John Ruth, başına on
bin dolar ödül konmuş Daisy Domergue’yu Red Rock’a idama götürmek üzere yola
koyulmuştur. Kar fırtınasında yolda kalan bir diğer ödül avcısı Binbaşı Maquis
Warren ve müstakbel Şerif Mannix de onlara katılır ve kendilerini bir konaklama
yerine atarlar. Burada onları dört gizemli adam karşılayacak, esas hikaye
burada başlayacaktır…
Tweetlerimde “ne filmlerde ne müzikler vardı” diyerek
paylaştığım film müzikleri ve şarkılarının aşırıya kaçacağını fark etmemle
aklıma düşen twitter sayfası ve ardından blog fikrinin birinci yılı!
Ne Filmler Ne Müzikler’in birinci yılını geçtiğimiz yıl
boyunca paylaştığım şarkılardan en sevdiğim 10’unu paylaşarak kutlamak
istedim.
Bir yıl boyunca yüzlerce film ve yüzlerce şarkıyı geride
bıraktık. İçlerinden seçim yapıp ona indirmek kolay olmadı.
Seçtiklerimin paylaştığım film sahneleri veya şarkıların en
iyileri değil, şahsi olarak en sevdiklerim, şahsi olarak en çok
etkilediklerimden oluştuğunu ve sıralama yapmadığımı belirtmek isterim.
İyi eğlenceler!
1. Johnny B. Goode – Mark Campbell – Back To The Future (Geleceğe
Dönüş) (1985)
“Şarkılı sahneler arasında en sevdiğiniz hangisidir” türü
bir anket yapılsa ilk sırayı alacağını düşündüğüm Johnny B. Goode gönlümde
apayrı bir yere sahip. Sıralama yok demiştim ama, Marty McFly’ın hayallerini
gerçekleştirme fırsatı bulup tutkuyla çalıp söylediği sahne favorim.
2. Day-O (The Banana Boat Song) – Harry Belafonte – Beetle Juice (Beter Böcek) (1988)
Bu sahneyi yazan senaristler çılgın, çeken Tim Burton
çılgın, şarkıyı yazan, söyleyen çılgın, o dekoru, kostümleri tasarlayan manyak,
koreograf deli. Başta Catherine O’Hara olmak üzere bütün oyuncular müthiş.
Hepiniz harikasınız! Çılgınca saygılar.
3. As Time Goes By – Dooley Wilson – Casablanca (1942)
İzleyenin aklından çıkmayacak bir sahne: Ilsa’nın eski aşkı
Rick’in barına geldiğinde söylediği “Tekrar çal, Sam. Eski günlerin hatrına”
sözleri, insanı kalbinden yakalayan, sinema tarihinin efsaneleşmiş repliklerinden. Sözler iç burkarken, şarkının naif havası da filme çok yakışıyor. .
4. Miss Celie’s Blues (Sister) – Tata Vega – The Color Purple
(Mor Yıllar) (1985)
Steven Spielberg’ün sanırım insanları ağlatmak niyetiyle
çektiği dramada doruk noktası, bu unutamadığım ve gözyaşlarını tutmanın
imkansıza döndüğü sahneydi. Şarkının söz ve müziğinde Quincy Jones imzası da
bulunuyor.
5. In Dreams – Roy Orbison – Blue Velvet (Mavi Kadife)
(1986)
Hiç film izlememiş olsaydım ve ilk izlediğim film Blue Velvet
olsaydı, bu sahneyi gördükten sonra ben sinemayı çok severdim gibi geliyor
bana. Bu sahnedeki gerçeküstü atmosfer büyülü gibi, bayılıyorum. Blue Velvet
hakkında daha fazla detay, bu yazımda.
6. Cuban Pete – Jim Carrey – The Mask (Maske) (1994)
Maske’nin çizgi filmini de çok severdim, filmini de çok
sevdim. Aslında 1994’te yapıldığını düşünürsek neredeyse kendimi bildim bileli
sevmişim; hep seveceğim. Bu sahne de ayrı bir çılgınlık, bir cümbüş, bir şölen
havasında. Yerinde durdurtmuyor insanı. Jim Carrey şimdi bir dede, benim için
en çok “Maske”.
7. A Man Without Love – Engelbert Humperdinck – Romance &
Cigarettes (Aşk Ve Sigara) (2005)
Bu yazımda uzun uzun anlattığım, zamana çok yakışan çok sevdiğim bu müzikalin en sevdiğim şahane şarkısı, filmin atmosferini çok iyi yansıtıyor.
8. The Show – Kerris Dorsey – Moneyball (Kazanma Sanatı)
(2011)
Brad Pitt değil, Billy'nin başarısızlığı değil, Red Sox’un şampiyonluğu değil; bu filmden
bana en çok geriye kalan, sonunda babanın arabada gözyaşlarıyla kızının kaydını
dinlediği, -kaderin cilvesi- şarkının da duruma cuk oturduğu sahne oldu.
9. Double Trouble – The London Oratory School – Harry Potter
And The Prisoner Of Azkaban (Harry Potter Ve Azkaban Tutsagı) (2004)
Ben Harry Potter’la büyüdüm. Ergenliğimde Daniel Radcliffe’e
aşıktım diyeyim size, anlayın hangi derecede Harry Potter sevdiğimi. Torpil yok
diyemem :) Sözlerin Shakespeare, Machbeth’ten alındığı şarkıyı büyük üstad John
Williams bestelemiş. Çok sevimli değil mi?
10. You And Me – Penny & The Quarters – Blue Valentine
(Aşk Ve Küller) (2010)
Dayanamadım. Bu şarkıyı o kadar seviyorum ki, sahnesinin
etkileyiciliğinden falan değil, güzelliğinden ötürü kattım listeye. Blue
Valentine iyi bir aşk filmidir, severiz kendisini, şu yazımda hakkında çiziktirdiklerimi okuyabilirsiniz.
Beğenilerimi sizlerle paylaştıkça, söylendiklerime karşılık
buldukça, yazılarım okundukça çok mutlu oluyorum.
Dilerim ve umarım kartopu misali büyürüz.
"Baylar, merakımı cezbetmiştiniz zaten.. Şimdi ise dikkatimi çektiniz". Uyarı: bu yazı dibine kadar bir Quentin Tarantino’ya saygı, sevgi, ve hatta tapınma yazısıdır.
Tarantino filmleri genelde ayrı kollarda ilerleyip, bütünleşerek sonuca ulaşır. Zincirsiz’in ise kısa geri dönüşler
dışında düz, tek koldan ilerleyen bir anlatımı var.
İç savaş öncesi, Amerika’da siyahilerin köle, hatta köpek
muamelesi gördükleri yıllarda geçen filmde, kelle avcısı bir Alman (Christoph
Waltz), köle Django’yu (Jamie Foxx) ona yardımcı olması için satın alarak özgür
bırakır. Sonrasında aralarında gelişen dostluk ve işbirliğiyle Django’nun kayıp
köle eşi Broomhilda’yı (Kerry Washington) bulmaya karar verirler. Broomhilda
ise Calvin’in (Leonardo DiCaprio) çiftliği Candieland’dedir...
Her cümlesine dikkat kesildim, her karesini izlemeye
doyamadım. Çok mutlu bir 165 dakika geçirdim. Bittiğinde uzun ve güzel bir
roman okumuş gibiydim.
Yarı İtalya, çeyrek İrlanda kökenli Tarantino sonunda yapmak
istediğini yapmış. Bol ketçaplı bir spagetti western, ama bildiğin Tarantino
filmi. Klasik bir western bekleyen varsa açıp Affedilmeyen'i tekrar izleyebilirler.
Django rolü için düşünülenlerden biri de Will Smith’miş; ben
de onu görmeyi daha çok isterdim. Jamie Foxx’un yüz ifadesi bence fazla haşin.
Christoph Waltz, Inglorius Basterds’taki soykırımcı adamdan
çok farklı olarak, insancıl, ırkçılık ve kölelik karşıtı, mert bir adam olarak
karşımıza çıkmış. Bu nedenle izleyiciyi de yanına çekiyor ve sevdiriyor ancak,
oyunculuk anlamında Inglorious Basterds’taki performansından çok farklı bulmadım, ki evet çok iyi bir oyuncu ve filmin en güzel sosu. Ve fakat aynı
hareketler, aynı mimikler, jestlerle karşılaştım.
Tarantino’nun yazdığı ilk senaryoda Leonardo DiCaprio’nun
canlandırdığı adam daha yaşlı düşünülmüş. Leonardo oynamak istediğini kendisi
söylemiş Tarantino’ya. Sonrasında karakterde o yönde değişiklikler olmuş.
Böylece Leonardo (uzun süredir) ilk kez oynadığı filmde en çok ücreti alan kişi
olmamış. Ne yazık ki rolünde kendisinden beklediğimiz vuruculuğu gösteremiyor.
Sanki yeterince çalışmamış, sanki olmamış. Yarım yamalak bir psikopat. Vasatlık
yakışmıyor ona. Yine de hastasıyız! Önceki harika oyunculuklarından ötürü -son
filmlerinde hayal kırıklığı yaratsa da- kredisi fazla adamın.
Yalnız böyle devam edersen -şansın varsa- elinde bir Akademi Onur Ödülü'yle
kalacaksın, ‘en iyi erkek’i anca rüyanda göreceksin Leo’cum.
Samuel Jackson uşak rolünde döktürmüş.
Uşak rolüne gelmişken, siyahların özgürlüğüne beyazlardan çok
karşı çıkan siyahilerden bahsetmek isterim. İnsanlar tam olarak böyledir. Sahip
olamadıklarına senin sahip olmandan nefret ettiklerini pek gizleyemezler. Bu
anlamda Django’nun ata binebilmesine, herkes gibi bir evde ağırlanabilmesine en
az beyazlar kadar karşı çıkan siyahilerden, bunu açıkça ifade eden siyahi uşak
fikrinden etkilendim.
Tarantino yine filmin sonlarında küçük bir rolle yer almış (Yılmaz Erdoğan değil ki Django'yu oynasın).
Kendisine bayıldığım için, gördüğüm andan itibaren gülerek izledim. “Kendini de
patlattı sonunda ya hahhahaha” deyivermişim.
Tarantino filmleri, genel olarak farklı konulardaki aynı
lezzeti içeriyor. Aynı dahi beynin çok düşünülmüş, sayısız detayla donatılmış
senaryosunu kendi yönetmesindeki benzersiz lezzet fanları tatmin edecektir.
Zincirsiz de Quentin Tarantino’nun çok sevgili
filmografisinin iyi bir filmi. En iyi filmi denemez. Ama tabii ki bu kez de beğenmedim
kabul etmiyorum.
Bir röportajında Tarantino’nun “bu film şu anki zirvem”
dediğini okudum. Senaryo yazımı ve yaratıcılıkta aşmış ve kendini seneler önce
ispatlamış olduğundan, zirvesini prodüksiyonu giderek büyüterek yükseltme
yolunda anlaşılan.
Bunun yanında daha çok alt metin, daha vicdandan vurucu
sahneler, cümleler katmış yoluna.
Zincirsiz, iyi bir ırkçılık eleştirisi.
The Help gibi “bakın beyazlarla siyahlar arasındaki farklar
bunlar bunlardı zamanında” demiyor. Farklar hikayenin içinde eritilerek
gösteriliyor.
Amerikalıların kendilerini eleştirebilmekte geldikleri
noktaya hayranım.
Özür dilemek böyle olur. Kuru lafla değil. Çekinmeden kabul
ederek. Yine de herkese layık görülmeyebilecek, halen başkası yaptığında hoş
karşılanmayabilecek “Tarantino dozu” diye birşey var filmde. Dönemin Amerika’sıyla Avrupa’sının kıyası var bir tarafta. Soysuzlar Çetesi’nin tersine bu defa Amerikalıların ırkçılığı ve zulmü karşısında Avrupalıların hümanistliği vurgulanmış.
Zincirsiz, ciddi bir konuyu ciddiyete boğmadan ele alabilen,
önemini vurgulayabilen, bunu ucuza kaçmadan, güldürerek yapabilen bir film.
Mesaj kaygısı içermeden bir sürü mesaj verebilen bir film,
ki bayılırım!
En ufak bir zorlama kahramanlık, zorla karakter sevdirişi,
acındırışı vs. yok. Şakşak yok. Hayat gibi. Klişeler umurunda değil. Cool!
En basitinden, kölelere ‘gidin özgür kalın’ demek yok. İpi
çözüp ne yaparsanız yapın dercesine gitmek var.
Bu sırada alttan dayanmış, seni yönlendiren klasik müzikler
yok. Zorlama duygu dayatması yok.
Kanlar, organlar yine havada uçuşuyor. Tiksinmek bir yana
öyle bir abartı söz konusu ki kendinizi gülerken yakalayabiliyorsunuz. Sonra inanmıyorum
ben neye gülüyorum, düşüncesi aklınızdan geçiveriyor. Sonra geçiyor.
Bu nedenle Tarantino’nun şiddeti özendirdiği düşüncesine
tamamen katılıyorum. Çünkü şiddet gerçekte olduğu gibi korkunçluğuyla,
iğrençliğiyle, vahşetiyle yansıtılmıyor.
Esasen bu yine tam da sevdiğim yönü olarak, Tarantino’nun bir
olayın sadece resmini çekiyor oluşuyla ilgili. Asla vaaz yok, nutuk yok. Parmak
sallayarak ders vermek yok. Sen istersen birşeyler alırsın. İstemiyorsan patlamış
mısırını ye ve devam et bebeğim. Ku Klux Klan sahnesi tam anlamıyla yardırdı.
Yine alışılageldiği üzere bu filminde de çok iyi şarkılara
yer vermiş Mr. Tarantino. Şarkılar arka planda kullanılmıyor, sahnenin kendisine
dönüşüyor. Açılışta Django'yla tanışırken çalıp bizleri hemen filme adapte eden, Luis Bacalov'un bestelediği, İngilizce versiyonunu Rocky Roberts'ın seslendirdiği "Django"; 1966 yapımı Django için yapılmış.
İlk kez olarak Mr. Tarantino bir filminde eski şarkıların yanında o film için yaratılmış yeni şarkılara da yer vermiş. Örneğin, Jamie Foxx ve Rick Ross'un yazdığı, Rick Ross'un seslendirdiği, benim de filme çok yakıştırdığım hip hop türündeki "100 Black Coffins":
Anthony Hamilton & Elayna Boynton’dan "Freedom":
Lohn Legend'dan "Who Did That To You":
Tarantino yaşlandıkça yönetmenlerin verimliliğinin
azaldığını düşündüğünü, bu nedenle kariyerini on filmle noktalayacağını söylemişti.
Bu durumda iki film kaldı :( Lütfen Kill Bill 3’ü çekmesin, yalvarırım. Yapımcı
mı zorluyor, bu zirvede ve tadında bitmiş, ikisi bir bütün oluşturan
filmi bozma çabası nedendir anlamadım. Nasıl yapılırsa yapılsın oluru yok bana göre.
Hepimizin çılgın “…… olsa ne olurdu” fikirleri vardır.
Aklımızdan makul bir insanın yapmayacağı, inanılmaz düşünceler geçmiştir.
Okulda törende, ortaya fırlayıp bağırmak, bağıra bağıra küfürler etmek gibi. Uluorta
soyunmak, dans etmek gibi. Bayram ziyaretinde ahiret soruları soran teyzeyi yerinden
kalkıp tokat manyağı yapmak gibi... arttıranın hayal gücüne kalmış :) Tabii burada çok
hafif örneklerden bahsettim (aile blogumuz üst bilinçtedir). Bilinçaltının
dehlizlerinde neyle karşı karşıya olduğunu kişinin kendisinin bilmesi bile ne
yazık ki pek mümkün değildir. İşte David Lynch filmlerinde bunlara yer verir.
Stil olarak onu David Lynch yapan temel özellik, genelde filmlerinin
gerçekten sapıp, mantığa uymayan noktalara girmesi, açıklaması üzerinde
düşünüldükçe mümkün, zamanla giderek anlaşılır hale gelmesi ve hatta tekrar
izlendiğinde yakalanacak detaylarla dolu olması. En derin arzuları tutkuları,
en mahrem sırları yansıtması. Hayatın aslında nasıl olması gerektiği, nasıl
olabileceği, nasıl olmasını istediğimiz gibi konularla ilgilenen filmler
olması.
Blue Velvet, genç bir delikanlının dolaşırken bir kulak
bulması ve tabii ki araştırmadan edememesi (Cem Yılmaz’ın dediği gibi kampın en
alengirli yerlerine girmesi) ve sonrasında başına gelen olayları anlatan
bir film diyelim, ama bu da çok yüzeysel kaldı film için.
Ben bir David Lynch filmi için sahne sahne “şurada adam şunu demek istedi”, “bu bunu yansıtıyordu” olayına girmek istemiyorum çünkü hem konular kısaca bahsedilecek basitlikte değil, hem de sayfamın asıl amacı, etkileyici sahne ve müzikleri sizlerle paylaşmak.
Şunu söylemeliyim ki, Blue Velvet ne yazık ki bir Mulholland Drive, bir Lost Highway tadı veremiyor. Ancak oldukça başarılı müziklere sahip.
Filmimiz, Amerikan rüyasına ait görüntülerle başlıyor. Bobby Vinton'un 60'lı yılların popüler olmuş, filme de adını vermiş güzel şarkısı Blue Velvet eşliğinde başlayan filme ait ilk sahnemiz abartılı ölçüde mutlu ve mükemmel bir Amerikan banliyösü görüntüleriyle başlıyor, tam David Lynch'lik şekilde sona eriyor.
Bu kez de filmdeki anne yansımamız, güzeller güzeli (Dorothy) Isabella Rossellini'den Blue Velvet:
İzleyen birçok kişinin aklında Dorothy eminim "Hit me!" deyişiyle kalmıştır.
Ve kahramanımızın çocukluğunu bize bağıran "In Dreams" (Candy Colored Clown), Roy Orbison tarafından seslendirilmiş. Dean Stockwell'in canlandırdığı karaktere de (Ben) ayrıca bayıldım.
Ama bana göre filmin en harika tipi Frank. Küfür bir insanın ağzına daha önce hiç bu kadar yakışmamış olabilir. Söylediği bazı şeyleri inanılmaz yaratıcı buldum ve karakter yapı olarak komik olmaktan uzak olsa da abartılmış halinden ötürü eğlenceliydi.
Defalarca kez söyledikleri gibi, "It's a strange world, isn't it"?
